در مسیر توسعه گام برداشته‌ایم و به دنبال تکمیل زنجیره تولید فولاد هستیم

در مسیر توسعه گام برداشته‌ایم/ به دنبال تکمیل زنجیره تولید فولاد هستیم.

صنعت فولاد کشور در حال حاضر با چالش‌هایی نظیر کمبود زیرساخت‌ها در زمینه تامین انرژی همگام با رشد تکنولوژی، تامین مواد اولیه مانند سنگ‌آهن و همچنین مسئله سرمایه‌گذاری متناسب با راهبردهای تدوین شده در افق 1404 مواجه است. در این میان، برخی تولیدکنندگان تلاش کرده‌اند با تکیه بر دانش متخصصان داخلی و همچنین توسعه تولید با به کارگیری از تجهیزات جدید، گام‌های مثبتی را در راستای رشد و پیشرفت هرچه بیشتر صنعت فولاد کشور بردارند. 

ازریابی شما از عملکرد شرکت گسترش صنایع و معادن ماهان در نیمه نخست سال مالی جاری چیست؟

در 6 ماه اخیر، مجموعه ماهان با همکاری و تلاش‌ زیرمجموعه‌های خود، با وجود بروز موانع داخلی ازجمله توقف بلندمدت فعالیت‌های تولیدی به واسطه قطعی‌های مکرر برق و گاز، نوسانات بسیار شدید بازارهای داخلی و خارجی و رکود بازار صنایع فولادی، با تلاش تمامی کارکنان توانست در مسیر حرکت روبه‌رشد خود که از سال گذشته آغاز شده بود، گام بردارد. هلدینگ ماهان با رویکرد علمی و نظام‌مند به ایجاد «سودآوری» و «بهره‌وری کار و سرمایه» در کلیه‌ شرکت‌های زیرمجموعه خود و با تمرکز بر تقویت نظام حاکمیت شرکتی، اصلاح ساختار تامین مالی، توسعه کسب‌وکارهای فعلی و ایجاد مشاغل جدید، گام‌های مهمی را در تحقق اهداف کلان صنعت کشور برداشته است.

اجرای موفق پروژه‌های توسعه این هلدینگ از جمله کارخانه آهن اسفنجی با ظرفیت 800  هزار تن، آغاز پروژه احداث فرآوری کنسانتره با ظرفیت دو میلیون و 500 هزار تن، آغاز پروژه احداث کارخانه گندله‌سازی با ظرفیت دو میلیون و 500 هزار تن، بهره‌برداری از نیروگاه خورشیدی مجلسی، برنامه‌ریزی و آغاز اجرای پروژه‌های توسعه ذوب و نورد و پروژه‌های زیرساختی مجتمع فولاد صنعت بناب، بررسی فرصت‌های سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی به منظور ورود به صنعت پتروشیمی، انرژی، زنجیره مس، سرب، روی و کروم و طلا از اقدامات این هلدینگ بوده است.

در بخش تولید، تحقق بیش از 90 درصد اهداف یعنی تولید یک میلیون و 370 هزار تن سنگ‌آهن در شرکت‌های ماهان سیرجان، تولید 440 هزار تن آهن اسفنجی در کارخانه احیا استیل بافت، تولید بیش از 310 هزار تن شمش و نورد در مجتمع فولاد بناب که با استفاده از حداکثر ظرفیت تولید مجموعه احیا استیل در تولید آهن اسفنجی و کاهش میزان توقفات مجتمع فولاد صنعت بناب در 6 ماهه اخیر، ازجمله دستاوردهای این مجموعه در مدت زمان یاد شده است. هلدینگ ماهان به منظور کاهش ریسک برون‌سپاری فرایندها، خدمات کلیدی و نیز هم‌افزایی و افزایش بهره‌وری از منابع خود، نسبت به ایجاد تمرکز فعالیت‌های بازرگانی در شرکت بازرگانی دانا، مدیریت پروژه‌های توسعه مجتمع بناب در شرکت گسترش فولاد شهریار، تخصصی‌سازی خدمات انرژی در شرکت لاوان و مدیریت متمرکز حمل‌ونقل مجموعه در شرکت حمل‌ونقل پرچم بار اقدام کرده است.

فاز اول کارخانه فرآوری و تولید کنسانتره آهن که شامل احداث واحد سنگ‌شکنی و کوبینگ خشک است، از اسفند ماه 1400 آغاز شده است انتظار می‌رود که تا پایان سال به اتمام برسد. همچنین قرارداد احداث فاز دوم این کارخانه جهت تولید کنسانتره در حال نهایی شدن است و این فاز نیز به زودی وارد فاز اجرایی خواهد شد. فاز دوم کارخانه تولید آهن اسفنجی بافت نیز بیش از 60 درصد پیشرفت داشته است و انتظار می‌رود که این کارخانه تا بهمن ماه سال جاری به بهره‌برداری برسد. پروژه‌های گندله‌سازی و همچنین توسعه مجتمع فولاد صنعت بناب شامل واحدهای ذوب و نورد نیز به زودی با فعال شدن قرارداد با پیمانکار EPC آغاز خواهد شد. پروژه‌های تامین زیرساخت مجتمع بناب نیز پیشرفت خوبی داشته است و طرح اتصال این مجموعه به راه‌آهن با پیشرفت حدود 90 درصدی به زودی به بهره‌برداری می‌رسد. پروژه احداث کارخانه تولید اکسیژن و گازهای صنعتی این مجتمع نیز دارای پیشرفت حدود 20 درصدی است. پروژه‌های اکتشافی در حوزه معدن نیز پیشرفت خوبی داشته است و به زودی پروانه اکتشاف یکی از محدوده‌های معدنی در استان یزد صادر خواهد شد. اکتشافات در معدن سرب و روی کوهبنار دامغان نیز در حال انجام است و مشاور و پیمانکار جهت انجام اکتشافات تکمیلی انتخاب شده‌اند.

به نظر شما صنعت فولاد برای دستیابی به 55 میلیون تن در افق 1404 با چه چالش‌هایی مواجه است و این مشکلات چه تاثیری بر شرکت گسترش صنایع و معادن ماهان گذاشته است؟

در حال حاضر توسعه زیرساخت‌ها در زمینه تامین انرژی همگام با رشد تکنولوژی در صنعت فولاد، می‌تواند مهم‌ترین چالش پیش روی تولید کشور باشد. همان‌‌طور که مشکل تامین برق و گاز در فصل‌های مختلف سال به چالش‌های اساسی تولیدکنندگان کشور تبدیل شده، این امر ناشی از توسعه نیافتن پایدار زیرساخت‌ها و جاماندن از تخصیص به ‌موقع منابع است. 

تامین مواد اولیه مانند سنگ‌آهن، ازجمله چالش‌های اساسی پیش‌رو است که نیازمند برنامه‌ریزی منسجم و توسعه راهبردهای اکتشافی در سطح کشور است که در این امر، دولت باید بتواند با تدوین ساز و کارهای صحیح، بخش خصوصی را با حفظ منافع ملی فعال کنند. این توسعه منجر به کاهش خام‌فروشی سنگ‌آهن و افزایش بازدهی تولید می‌شود. اگرچه داشتن رویکرد صحیحی به واردات در مواقع نیاز نیز می‌تواند نرخ این بازدهی را ارتقا بخشد.

همچنین مسئله سرمایه‌گذاری متناسب با راهبردهای تدوین شده در افق 1404، از چالش‌های عمده در راه تولید فولاد کشور است. تامین سرمایه مورد نیاز برای توسعه در زمینه‌های مانند اکتشاف، تکنولوژی و زیرساخت در شرایط تحریم و مشکلات اقتصادی امری بسیار دشوار و سخت به نظر می‌رسد. در هر حال تحقق این مهم، نیازمند به‌کارگیری دیپلماسی اقتصادی و تغییر نگرش‌های سیاسی در سطح کشور و بین‌الملل است. فقدان ارتباطات منسجم بین سیاست‌گذاران و تولیدکنندگان نیز روند اصلاحات و اتخاذ تصمیمات صحیح را به منظور جبران کاستی‌های پیش آمده دچار انفعال کرده که این امر نیازمند ایفای نقش صحیح دولت با هدف تسهیل و ترغیب است.

یکی دیگر از چالش‌های زنجیره فولاد این است که در داخل کشور با مازاد عرضه روبه‌رو هستیم؛ چراکه تقاضا در داخل کشور همراه با رکود اعلام شده و به همین جهت نیز صادرات محصولات فولادی، نیازمند برندینگ و بازاریابی در سطح بین‌المللی است. به طور حتم، صادرات محصولات فولادی راهکاری برای اطمینان از وجود بازار مطمئن جهت رسیدن به ظرفیت 55 میلیون تن فولاد در سال است. در این راستا نیازمند برندینگ و بازاریابی در سطح بین‌المللی هستیم که باید از تجربیات سایر حوزه‌ها جهت بازاریابی و برندینگ استفاده کرد تا بتوان محصولات تولیدی را به بازارهای بین‌المللی صادر و ارزآوری مطلوبی به دست آورد.

با توجه به موارد یاد شده، مکانیزم‌های اصلاح این کاستی‌ها، خود به چالش اساسی تبدیل شده است که البته با نگاه توسعه‌ای تا حدودی قابل جبران خواهد بود. برای مثال، بهره‌مندی از فرصت‌های جهانی و نیاز بازارهای بین‌المللی با توجه به تنش‌های ایجاد شده در زمینه مسائل انرژی به دلیل تغییرات سیاسی در اروپا و آمریکا و نگاه مثبتی که به ایفای نقش ایران در برطرف ساختن کمبودهای بازار جهانی وجود دارد. به همین منظور باید با استفاده بهینه از این فرصت، به نجات بخش خصوصی از رکود اقدام کنیم. اگرچه تاکنون این مهم با توجه به تضاد آرا در سطح کلان محقق نشده اما با این وجود ایران می‌تواند با به کارگیری راهبردهای صحیح شتاب توسعه خود را افزایش دهد و به اهداف مورد نظر خود دست یابد.

با توجه به اهمیت آموزش نیروی انسانی در بخش معدن و صنایع معدنی، استراتژی شرکت گسترش صنایع و معادن ماهان در این زمینه چیست؟

هلدینگ صنایع و معادن ماهان همواره بر برنامه‌محور بودن فعالیت‌های توسعه‌ای خود تاکید کرده و  تلاش شده است با تدوین و ابلاغ استراتژی‌های به‌روز و هم‌سو با توسعه سرمایه انسانی، بستر لازم را فراهم کند. اهم استراتژی‌های مورد نظر هلدینگ در زمینه توسعه استعدادها و فرایندهای آموزش نیروی انسانی کارآمد شامل آموزش مستمر منابع انسانی به منظور دستیابی به مزیت رقابتی، تقویت همسویی و یکپارچگی فرایندها فی‌مابین هلدینگ و مجتمع‌های معدنی و صنعتی در زمینه برنامه‌ریزی، اجرا و ارزیابی فعالیت‌های آموزشی و توانمندسازی، توسعه فرهنگ یادگیری و بسترسازی لازم با هدف تقویت ارزش‌های سازمان یادگیرنده، نظم‌دهی و برنامه‌محور کردن فرایندهای آموزش و توانمندسازی نیروی انسانی هلدینگ، طرح‌ریزی، توسعه و استقرار سیستم‌ها، روش‌ها و ابزارهای نوین و به‌روز در مدیریت استعدادها، برنامه‌ریزی آموزشی مهارت‌محور و بسترسازی لازم برای تقویت (Upskilling) و (Reskilling) با توجه به تغییرات مستمر تکنولوژی و فرایندهای کاری و تخصصی در مجتمع‌های معدنی و صنعتی هلدینگ، تربیت نیروی انسانی جوان و انتقال دانش به منظور دستیابی به نظام اثربخش جانشین‌پروری، بهره‌مندی از ابزارهای نوین توسعه آموزش، تقویت آموزش‌های مشارکتی و شخصی‌سازی آموزش استعدادها (Personalized & Adaptive Learning) و توجه به تغییر ترجیحات نسل فعلی نیروی جوان کار در یادگیری و مهارت آموزی (Microlearning) بوده است.

در یک نگاه کلی، اصلاح ساختاری منابع انسانی در هلدینگ‌های بزرگ معدنی نیازمند به کارگیری چه راهکارهایی است؟

مقوله منابع انسانی در عصر کنونی به تغییرات اساسی و بنیادی در شیوه و نوع نگرش به آن نیاز دارد. این مهم نیازمند تغییر پارادایم از رویکردهای سنتی و اداری به رویکرد‌های انسانی است. از اساسی‌ترین مسائلی که اصلاح ساختار در مدیریت منابع انسانی را اجتناب‌ناپذیر ‌می‌کند، تغییر نسل و تغییر در ترجیحات نسل آینده‌ای است که طی دهه پیش رو وارد بازار کار ‌می‌شوند. نسل‌های جدید ترجیحات و تعاریف تازه‌ای از شغل را در ذهن خود به همراه دارند و انطباق ساختارهای منابع انسانی با آن ‌می‌تواند متضمن موفقیت و پیشرفت شرکت‌ها باشد.

مقوله بعدی که در اصلاح ساختار‌های منابع انسانی ضروری به نظر ‌می‌رسد، بازتعریف نقش مدیریت منابع انسانی در سازمان‌ها به ویژه شرکت‌های بزرگ است. هماهنگی و هم‌سویی فرایندهای منابع انسانی با استراتژی کسب‌وکار شرکت‌ها موضوعی بسیار حائز اهمیت است که در دنیا و کشور‌های توسعه یافته به آن بسیار توجه می‌شود. در این عرصه ساختار و جایگاه منابع انسانی به عنوان یک شریک استراتژیک با توجه به اهمیت بالای سرمایه انسانی در عصر کنونی باید بازتعریف و عملیاتی شود. از این رو پیشنهاد می‌شود تا شرکت‌های بزرگ در راستای برنامه‌ریزی و استقرار استراتژی‌های خود، راهکارهای نوین مرتبط با مدیریت سرمایه انسانی را به عنوان یک اصل و ارزش مدنظر قرار دهند و به آن به صورت ویژه توجه داشته باشند.

در حال حاضر بازارهای جهانی به ویژه فولاد با رکود همراه شده است. راهکار پیشنهادی شما برای خروج از رکود و بهبود بازار چیست؟

با کاهش قیمت‌های جهانی فولاد و تا زمانی که قیمت انرژی در دنیا بالا باشد، به دلیل کاهش قیمت تمام شده محصولات در کشور، امکان صادرات محصول با قیمت رقابتی به بازار جهانی میسر است؛ با این شرط که بخشنامه‌های خلق‌الساعه، مانعی بر سر راه صادرات ایجاد نکنند. همچنین تامین پایدار انرژی باعث خواهد شد که شرکت‌ها با حداکثر ظرفیت خود تولید را ادامه دهند که این موضوع نیز می‌تواند بر کاهش هزینه‌ها و در نتیجه رقابت‌پذیر ماندن محصولات تولیدی موثر باشد. در بازار داخل نیز باید صنایع پایین‌دست توسعه یابد تا بتوان به خروج بازار از رکود امیدوار بود. به عنوان مثال، صنعت ساختمان یکی از صنایعی است که می‌تواند باعث ایجاد تقاضا در صنعت فولاد شود. هلدینگ ماهان نیز جهت بهبود بازار به دنبال صادرات محصول به بازارهایی است که در شرایط مناسبی از نظر اقتصادی به سر می‌برد. به عنوان مثال، صادرات میلگرد به عراق که به دلیل افزایش قیمت نفت، رشد اقتصادی قابل ملاحظه‌ای را داشته است، دنبال می‌شود. همچنین در سایر زنجیره فولاد نیز به دنبال تولید محصولات جدید در زنجیره هلدینگ ماهان هستیم تا محصول نهایی که ارزش افزوده و سود بالاتری به دنبال دارد، به مشتری فروخته شود.

چشم‌انداز آینده شرکت گسترش صنایع و معادن ماهان چیست؟

اولویت شرکت گسترش صنایع و معادن ماهان، رسیدن میزان تولید شرکت‌های زیرمجموعه به ظرفیت کارخانه، تلاش برای کاهش هزینه‌های تولید و بهبود کیفیت محصولات تولیدی جهت افزایش سودآوری شرکت‌های زیرمجموعه و همچنین سرمایه‌گذاری جهت اجرا و تکمیل طرح‌های توسعه به منظور تکمیل زنجیره فولاد است. این شرکت به عنوان متولی سرمایه‌گذاری در بخش صنعت و معدن هلدینگ گروه مالی گردشگری، در تلاش است تا با بهره‌گیری از روش‌های فنی، نوین و استفاده از نیروی انسانی مجرب، توانمند و متخصص به یکی از ۱۰ شرکت برتر کشور در میان هلدینگ‌های تخصصی متمرکز بر معدن و صنایع معدنی تا سال ۱۴۰۴ شمسی تبدیل شود. به موازات تکمیل زنجیره و ایجاد توازن در آن و افزایش بهره‌وری و کیفیت محصولات، این شرکت به دنبال توسعه فعالیت‌های خود در حوزه‌هایی نظیر مس و روی و همچنین فروآلیاژها است تا از این طریق به تنوع محصولات تولیدی خود بیفزاید.

در شرایطی که کل دنیا دچار تورم شده و هزینه انرژی نیز به شدت رشد کرده است، کشورهای مختلف به دنبال سیاست‌های انقباضی جهت کنترل تورم هستند که این مسئله باعث رکود در صنایعی نظیر فولاد می‌شود. ایران می‌تواند با اتخاذ سیاستی صحیح به مواجهه با این پدیده بپردازد و از مزیت خود در دسترسی به انرژی استفاده کند. در این شرایط لازم است، سیاست‌گذار از تحمیل هزینه‌های اضافی نظیر افزایش هزینه‌های گمرکی محصولات وارداتی، عوارض صادراتی، افزایش یک‌شبه قیمت‌های عوامل تولید و… بپرهیزد و در راستای گذر شرایط دشوار پیش‌رو گام بردارد.

کلام پایانی

نهادهای حاکمیتی باید به جای تحمیل مبالغ بسیار عظیم و غیر منطقی اخذ بهره مالکانه از معادن تحت پوشش، نگاه حمایتی به بخش معدن داشته باشد؛ چراکه این نگاه حمایتی، منجر به درآمدزایی بیشتری برای دولت خواهد شد. اگر ما به جای اینکه تمام درآمد حاصل از فروش معدن را به عنوان بهره مالکانه به ایمیدرو اختصاص دهیم، در راستای اجرای طرح‌های توسعه‌ای سرمایه‌گذاری کنیم، هم‌افزایی مناسبی در راستای ایجاد اشتغال‌زایی و فروش بیشتر شکل خواهد گرفت و در پایان جریان مالی بیشتری برای دولت ایجاد خواهد شد. در پایان باید گفت هلدینگ گسترش صنایع و معادن ماهان طی یک دهه توانسته است با بهره‌گیری از توان متخصصات داخلی به یکی از بازیگران بزرگ در صنعت فولاد کشور تبدیل شود و علاوه بر اشتغال‌زایی مستقیم و غیر مستقیم برای بیش از 10 هزار نفر در محرومیت‌زدایی از مناطق محروم در استان کرمان و عمل به مسئولیت اجتماعی اقدامات قابل توجهی را به انجام برساند. امیدواریم با اجرای به موقع طرح‌های جدید، نقش این هلدینگ در شکوفایی اقتصاد کشور بیش از پیش افزایش یابد و با عمل به مسئولیت‌های قانونی، زیست‌محیطی و اجتماعی بتواند سهم خود را در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور با رویکردی بلندمدت ایفا کند.